Ảnh: gà lù rù, mặt hốc hác tái nhợt

Nguyên nhân gây bệnh đầu đen

Bệnh đầu đen là bệnh do Histomonas Meleagridis gây ra, đây là loài ký sinh trùng đơn bào thuộc ngành Protozoa, chúng sống ký sinh trong giun đất hoặc giun tròn, khi vào cơ thể gà, chúng sẽ ký sinh tại manh tràng và gan.

Gà mắc bệnh “đầu đen” khi chết có đầu mặt màu tái và hốc hác, một số ít trường hợp có màu tái tới xanh. Tuy nhiên, đây không phải là triệu chứng điển hình do mặt tái nhợt, mặt gầy hốc hác cũng là triệu chứng trong các bệnh khác như: Newcastle, kí sinh trùng máu, tiêu chảy mãn tính do E.coli, cầu trùng,…  Vì vậy, để chẩn đoán bệnh chính xác nhất, chúng ta nên dựa vào bệnh tích điển hình ở manh tràng và gan.

Đường truyền lây

Lây lan chủ yếu thông qua đường ăn uống: gia cầm mắc bệnh do ăn phải trứng giun tròn, giun đất, giun kim có chứa ký sinh trùng đơn bào Histomonas Meleagridis.

Loài cảm thụ

Gà và gà tây cảm thụ nhiều nhất, bệnh xảy ra thường trên gà nuôi thả vườn.

Bệnh xảy ra nhiều trên gà ta, bệnh xuất hiện tại nhiều vùng, đặc biệt nơi có chuồng trại và sân vườn ẩm ướt.

Bệnh xảy ra trên gà ở 2 tuần tuổi đến 3-4 tháng tuổi, trên thực tế ở các giống gà nuôi thả vườn, bệnh xảy ra mạnh nhất sau 1 tháng tuổi, tuổi gà càng cao bệnh càng nặng, đã ghi nhận thấy trường hợp gà đẻ trứng nuôi nền 7 tháng tuổi vẫn mắc bệnh.

Triệu chứng

Sau 7-12 ngày sau khi gia cầm ăn phải trứng giun, gà sẽ xuất hiện các triệu chứng như: lờ đờ, xả cánh, xù lông, tiêu chảy phân vàng, phân sáp vàng, sáp đen, đôi khi có máu trong phân, đầu gà tím tái, Gà giảm ăn, gầy còm và chết

Trên đây là Các triệu chứng không điển hình nếu chỉ dựa vào triệu chứng trên thường rất khó để chẩn đoán chính xác bệnh để điều trị hiệu quả, nếu không phát hiện và điều trị sớm, sẽ xuất hiện các thể bệnh sau:

* Thể cấp tính và quá cấp tính:

Gà sốt cao, gà lù rù, mặt hốc hác tái nhợt và chết nhanh trong vòng 1 -2 ngày kể từ khi phát hiện những triệu chứng không điển hình

Tỉ lệ chết có thể lên tới 85-90% nếu không được phát hiện kịp thời hoặc điều trị không đúng cách.

* Thể mãn tính

Xảy ra với mức độ và thiệt hại đầu con nhẹ hơn, chủ yếu ở những đàn gà lớn (trên 5 tháng) bệnh kéo dài, tuy tỷ lệ chết không cao nhưng gây thiệt hại về năng suất chăn nuôi.

Bệnh tích

* Bệnh tích trên manh tràng:

Viêm loét manh tràng làm cho thành manh tràng dày lên, thỉnh thoảng, những vết loét này ăn mòn thành manh tràng, dẫn đến viêm phúc mạc và các cơ quan nôi tạng khác.

Manh tràng chứa chất nhầy màu vàng xanh, màu của máu, Ở giai đoạn sau, tạo thành khối dạng như canxi hóa màu trắng lấp đầy bên trong (hay còn gọi là kén).

Hoặc một số trường hợp không xuất hiện kén nhưng manh tràng có dấu hiệu sau:

• Thành manh tràng tăng sinh dày lên, bên trong có chất nhầy nhớt máu cá.
• Manh tràng không tăng sinh sưng to, mà nhìn manh tràng có cảm giác teo nhỏ lại, là do thành ruột tăng sinh dày làm cho toàn bộ manh tràng co lại, khi cắt đôi thấy lòng manh tràng hẹp lại, bên trong không có chất chứa.
• Manh tràng bắt đầu tăng sinh dày lên, bên trong có máu tươi bắt đầu khô lại. Thường thấy trong trường hợp đàn gà mắc bệnh Cầu trùng máu tươi, sau đó kế phát bệnh đầu đen.

* Bệnh tích trên gan:

Gan viêm sưng to, trên bề mặt gan có những đốm đỏ thẩm, sau đó biến thành những ổ hoại tử màu trắng như hình hoa cúc bề mặt hoai tử hơi lõm và ăn sâu vào trong mô gan.

Phòng bệnh

• Không nuôi chung gà với gà Tây.
• Bắt đầu từ 20 ngày tuổi trở đi, cứ cách 20 ngày bà con nên pha thuốc tím hoặc đồng sulphat cho gà uống (uống theo chỉ định ở phần điều trị ).
• Giữ gìn chuồng trại khô ráo, vệ sinh sát trùng chuồng trại và bãi chăn thả, kết hợp các loại sát trùng, vôi, formoon 2% để tiêu diệt Histomonas và các loại trung gian truyền bệnh như giun kim và giun đất và các loại côn trùng khác.

Điều trị bệnh đầu đen

Có thể dùng các loại thuốc như metronidazole (50-60mg/kg trọng lượng/ngày) dimetridazole, ronidazole, ipronidazole, cho gà uống liên tuc trong 3-5 ngày

Hoặc có thể dùng Sulfamonomethaxin (60-100mg/kg trọng lượng/ngày)

Đồng thời, nên sử dụng paracetamol để hạ sốt và chú ý nên giải độc gan thận lách để mang lại hiệu quả cao nhất.

Sau khi kết thúc liệu trình điều trị, bà con nên cho gà uống ivermectin/albendazole để xỗ giun sán giúp hạn chế Histomonas ký sinh vào giun sán và tái phát bệnh.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt với một số bệnh khác gây hoại tử trên gan như: Marek, tụ huyết trùng, lao ở gà.

Điều trị bệnh đầu đen cần phối hợp nhiều yếu tố từ môi trường như: chuồng trại, ký sinh trùng (giun sán), côn trùng… Do đó, trong quá trình chăn nuôi bà con cần đặc biệt chú ý để phát hiện bệnh kịp thời và đưa ra hướng xử lý hợp lí. Giúp kết quả điều trị đạt hiệu quả như mong muốn. Nếu cần tư vấn bà con hãy liên hệ HOTLINE: 0944-45-05-05 Vetcenter sẽ luôn rất hân hạnh được hỗ trợ bà con.